ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Κεφάλαιο Η’: Οι Τέχνες και τα  Γράμματα την Κλασική Εποχή

 

Κ. Ροδίτου (1^ο Γυμνάσιο Δραπετσώνας)

Α  ΟΜΑΔΑ

1. Για  ποιο  λόγο  ο  Θουκυδίδης  ονομάστηκε  θεμελιωτής  της  επιστημονικής  ιστορικής  έρευνας;

2. Τι  γνωρίζετε  για  το  έργο  του  Σωκράτη  και  του  Πλάτωνα;

3. Για  ποιο  λόγο  αναπτύχθηκε  η  τέχνη  της  ρητορικής  τον  4ο  αιώνα ; Να  αναφέρετε  3  ονομαστούς  ρήτορες.

4. Να  αντιστοιχίσετε  τους  αριθμούς  της  στήλης  Α  με  τα  γράμματα  της  στήλης  Β.

            Α                                                                Β                                                   

1. Ηρόδοτος                             α. Συνέγραψε  την  Ιστορία  του   Πελο-

                                                       ποννησιακού  πολέμου                                  

2. Αριστοτέλης                         β.Τραγικός  ποιητής  που   έπλαθε  τους 

                                                       ανθρώπινους  χαρακτήρες  ρεαλιστικά

3. Ιπποκράτης                        

4. Αριστοφάνης                       γ.Ονομάστηκε   πατέρας  της  ιστορίας

5. Σοφοκλής                             δ. Έβαλε  τις  βάσεις  για  πολλές  επι-

6. Σοφιστές                                   στημες

7. Θουκυδίδης                        ε. Ίδρυσε  ιατρική  σχολή

8. Ευριπίδης                            στ. Κωμικός  ποιητής

                                                  ζ. Προέβαλαν  το  ατομικό  όφελος  σε 

                                                      βάρος  του  συλλογικού

                                                  η.Τραγικός  ποιητής  που   έπλαθε  τους    

                                                      ανθρώπινους  χαρακτήρες , όπως  θα   

                                                      έπρεπε  να  είναι

5. Να  χαρακτηρίσετε  σωστές (Σ)  ή  λάθος (Λ) τις  παρακάτω  προτάσεις:

α. Ο  Ξενοφώντας  ονομάστηκε  πατέρας  της  ιστορίας. Σ/Λ

β. Το  έργο  του  Πλάτωνα  και  του  Αριστοτέλη  αποτέλεσε  τη  βάση  της  σύγχρονης  φιλοσοφίας  και  των  επιστημών  από  την  εποχή  της  Αναγέννησης  και  μετά. Σ/Λ

γ. Τα  είδη  του  θεάτρου  που  αναπτύχθηκαν  κατά  την  κλασική  εποχή  ήταν  η  τραγωδία, η  κωμωδία  και  η  τραγική  ποίηση. Σ/Λ

δ. Οι  τρεις  κορυφαίοι  τραγικοί  ποιητές  της  αρχαιότητας  ήταν  ο  Αισχύλος, ο  Σοφοκλής  και  ο  Ευριπίδης. Σ/Λ

Β  ΟΜΑΔΑ

1.  "Ουκ  έστιν  ουδέν  κρεισσον  ή  φίλος  σαφής,

                    ου  πλουτος, ου  τυραννίς."

                  Ευριπίδης, Ορέστης, στ. 1155-6

Μετάφραση: Τίποτε  δεν  είναι  καλύτερο  από  τον  ειλικρινή  φίλο,

                        ούτε  τα  πλούτη  ούτε  το  βασιλικό  αξίωμα.

Διαβάζοντας  το  παραπάνω  απόσπασμα  από  την  τραγωδία "Ορέστης" του  Ευριπίδη, να  μιλήσετε  για  τον  παιδευτικό  ρόλο  του  θεάτρου  της  κλασικής  εποχής.

2. Στην  αρχαία  Αθήνα  οι άποροι   πολίτες  έπαιρναν  από  το  κράτος  το  αντίτιμο  του  εισιτηρίου  για  να  παρακολουθήσουν  τις  παραστάσεις. Πώς  λεγόταν  το  μέτρο  αυτό  και  ποια  ήταν  η  σκοπιμότητά  του;

3. "Κανένα  κακό  δεν  μπορεί  να  συμβεί  στον  καλό  άνθρωπο, ούτε  στη  ζωή, ούτε  στο  θάνατό  του. Ούτε  και  οι  θεοί  τον  ξεχνούν  ποτέ"

Διαβάζοντας  τα  παραπάνω  λόγια  του  Σωκράτη,  να  δικαιολογήσετε  τον  χαρακτηρισμό  του  ως  "κήρυκα  της  ηθικής διαβίωσης"

4. Προσπαθήστε  να  προσδιορίσετε  σύντομα  την " ιδανική  σφαίρα  ζωής" , την  οποία  συναντάμε  στη  διδασκαλία  του  Πλάτωνα.

ΟΙ  ΤΕΧΝΕΣ

ΟΜΑΔΑ  Α

1. Να  παρουσιάσετε  τα  βασικά  γνωρίσματα  της  κλασικής  τέχνης.

2. Ποιες  είναι  οι  περίοδοι  στις  οποίες  διακρίνεται  η  κλασική  τέχνη  και  ποια  τα  γνωρίσματα  τους;

3. Ποια  ήταν  η  επίδραση  που  άσκησε  η  κλασική  στην  ευρωπαική  και  παγκόσμια  τέχνη;

4. Να  αποδώσετε  με  συντομία  τον  όρο  κλασικισμός.

5. Να  χαρακτηρίσετε  σωστές (Σ) ή  λάθος (Λ)  τις  παρακάτω  προτάσεις.

α. Βασικό  γνώρισμα  της  κλασικής  τέχνης  είναι  το  μέτρο, η  αρμονία  και  το  κάλλος. Σ/Λ

β. Στην  κλασική  τέχνη  θεοί  και  άνθρωποι  παριστάνονται  σαν  τέλεια  όντα, με  ιδανική  ομορφιά. Σ/Λ

γ. Στην  ώριμη  κλασική  περίοδο  οι  μορφές  παριστάνονται  βαριές  και  στιβαρές  σε  έντονη  στιγμιαία  κίνηση. Σ/Λ

δ. Η  κλασική  τέχνη  παρίστανε  θέματα  κυρίως  από  την  πολιτική  ζωή. Σ/Λ

ε. Η  κλασική  τέχνη  επηρέασε  έντονα  την  ευρωπαική  και  παγκόσμια  τέχνη. Σ/Λ

στ. Στα  αγγεία  απεικονίζονταν  και  σκηνές  από  την  καθημερινή  ζωή. Σ/Λ

ζ. Η  λέξη  κλασικός  σημαίνει  εκείνο  που  είναι  αξεπέραστο  και  έχει  αιώνια  και  διαχρονική  αξία. Σ/Λ

η. Στην  ύστερη  κλασική  εποχή  οι  μορφές  στη  γλυπτική  θα  αρχίσουν  πάλι  να  κινούνται  πιο  ελεύθερα  στον  χώρο. Σ/Λ

              

ΟΜΑΔΑ  Β

1. Αφού  παρατηρήσετε  τη  μετόπη  από  τον  ναό  του  Δία  στην  Ολυμπία  να  εντοπίσετε    από  πού  αντλούσε  τα  θέματά  της  η  κλασική  τέχνη.

2. Μελετήστε  την  παρακάτω  εικόνα. Πώς  ονομάστηκαν  παρόμοια  κτίρια  με  το  εικονιζόμενο  που  χτίστηκαν  σε  πολλές  ελληνικές  πόλεις  μετά  την  επαναστάση  του  1821;Γνωρίζετε  κάποια  άλλα  που  τυχόν  υπάρχουν  στην  πόλη  σας;

Η  ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ  ΤΩΝ  ΚΛΑΣΙΚΩΝ  ΧΡΟΝΩΝ

ΟΜΑΔΑ  Α

1. Ποιοι  είναι  οι  αρχιτεκτονικοί  ρυθμοί  στους  οποίους  κτίζονται  ναοί  και  δημόσια  κτίρια  κατά  τον  5ο  και  4ο  αιώνα  π.Χ. ;

2. Από  ποιους  αρχιτέκτονες  κτίστηκε  ο  Παρθενώνας  και  σε  ποιο  ρυθμό; Για  ποιον  άλλο  λόγο  είναι  ονομαστός;

3. Να  παρουσιάσετε  τα  κύρια  μέρη  από  τα  οποία  αποτελούταν  το  αρχαίο  θέατρο.

4. Να  χαρακτηρίσετε  σωστές (Σ) ή  λάθος (Λ)  τις  παρακάτω  προτάσεις:

α. Τα  Προπύλαια  ήταν  η  μεγαλοπρεπής  είσοδος  στην  πόλη  της  Αθήνας. Σ/Λ

β. Ο  ναός  της  Αθηνάς  Νίκης  στην  Ακρόπολη  οικοδομήθηκε  σε  σχέδια  του  Καλλικράτη. Σ/Λ

γ. Το  Ερέχθειο  κτίστηκε  σε  δωρικό  ρυθμό. Σ/Λ

δ. Από τον  5ο  αιώνα  π. Χ.  αρχίζουν  να  κτίζουν  τα  αρχαία  θέατρα  με  λίθο. Σ/Λ

ε. Τα  Προπύλαια  ήταν  κτισμένα  με  ένα  σύνθετο  σχέδιο  του  αρχιτέκτονα  Μνησικλή. Σ/Λ

5. Να  συμπληρώσετε  τα  κενά  των  παρακάτω  προτάσεων  επιλέγοντας  την  κατάλληλη  λέξη  από  αυτές  που  σας  δίνονται:

πάροδος, σκηνή, παρασκήνιο, προσκήνιο,

α. Σε  κιονοστοιχία  που  υπήρχε  μπροστά  στη  ………………, στο  ……………………….,  τοποθετούνταν  ζωγραφισμένοι  πίνακες  που  αποτελούσαν  τα  σκηνικά  του  θεάτρου.

β. Δεξιά  και  αριστερά  από  τη  σκηνή  σχηματίζονταν  δύο  μικροί  χώροι,  τα   ……………………………..

γ. Στο  θέατρο  οδηγούσαν  ιδιαίτερα  διαμορφωμένες, εντυπωσιακές  πύλες  και  διάδρομοι,  οι  ………………………………………

  ΟΜΑΔΑ  Β

1. Παρατηρώντας  τις   παρακάτω  εικόνες να  περιγράψετε  το  κορινθιακό  κιονόκρανο. Για  ποιο  λόγο  θεωρείται  ότι  αποτελεί  εξέλιξη  του  ιωνικού;

ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟ  ΚΙΟΝΟΚΡΑΝΟ

ΙΩΝΙΚΟ  ΚΙΟΝΟΚΡΑΝΟ

2.

Μελετήστε  την  παραπάνω  εικόνα  από  το  αρχαίο  θέατρο  της  Επιδαύρου. Να  αναφέρετε  μερικούς  λόγους  που  το  καθιστούν  ένα  από  τα  σημαντικότερα  αρχαία  θέατρα  παγκοσμίως.

3. Παρατηρώντας  την  παρακάτω  εικόνα  και  αξιοποιώντας  τις  ιστορικές  σας  γνώσεις, να  απαντήσετε  στα  εξής  ερωτήματα: α)Σε  ποια  μέρη  του  ναού  του  Παρθενώνα  υπήρχε  γλυπτή  διακόσμηση; β)Ειδικότερα, ποια  ήταν  τα  μυθολογικά  θέματα  που  διακοσμούσαν  το  δυτικό  και  ανατολικό  αέτωμα;

'

4.

Να  μελετήσετε  την  παραπάνω  εικόνα  και  να  ταυτίσετε  τα  μέρη  του  θεάτρου  με  τους  ορισμούς  που  σας  δίνονται:

- επίπεδος  κυκλικός  χώρος, όπου  εμφανίζονταν  οι  πρωταγωνιστές  των  έργων  και  ο  χορός: ………………………………………………………………….

- εντυπωσιακές  πύλες  και  διάδρομοι, ιδιαίτερα  διαμορφωμένες  που  οδηγούσαν  στο  θέατρο: ……………………………………………………………………..

-Πλαγιά  ενός  λόφου, όπου  σχηματίζονταν  τα  καθίσματα  των  θεατών: …………………………………………………………………………………………………

-οριζόντιοι  διάδρομοι  που  χώριζαν  τις  θέσεις  των  θεατών  σε δύο  μέρη: ………………………………………………………………………………….

Η  ΓΛΥΠΤΙΚΗ  ΚΑΙ  Η  ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ  ΤΩΝ  ΚΛΑΣΙΚΩΝ  ΧΡΟΝΩΝ

ΟΜΑΔΑ  Α

1. Ποια  ήταν  τα  κυριότερα  υλικά  που  χρησιμοποιούσαν  στη  γλυπτική  τους  κλασικούς  χρόνους;

2. Τι  απεικόνιζαν  τα  αγάλματα  στην  κλασική  γλυπτική;

3. Να  αναφέρετε  μερικά  από  τα  μεγαλύτερα  ονόματα  γλυπτών  κατά  την  κλασική  εποχή.

4. Να  χαρακτηρίσετε  σωστές (Σ)  ή  λάθος (Λ)  τις  παρακάτω  προτάσεις:

α. Σε  όλη  τη  διάρκεια  του  8ου  αιώνα  π.Χ.  φθάνουν  σε  μεγάλη  ακμή  οι  καλές  τέχνες  στον  ελληνικό  χώρο. Σ/Λ

β. Τα  χρυσελεφάντινα  αγάλματα  της  Αθηνάς  στον  Παρθενώνα  και  του  Δία  στην  Ολυμπία  ήταν  έργα  του  Φειδία. Σ/Λ

γ. Ο  Πολύγνωτος, ο  Νικίας  και  ο  Φειδίας  ήταν  από  τους  σημαντικότερους  ζωγράφους  της  κλασικής  εποχής. Σ/Λ

δ. Η  αγγειογραφία  διαπερνάται  από  το  μετρημένο  και  συγκρατημένο  ύφος  της  κλασικής  τέχνης. Σ/ Λ

5. Να  συμπληρώσετε  τα  κενά  των  προτάσεων  επιλέγοντας  την  κατάλληλη  λέξη/φράση  από  αυτές  που  σας  δίνονται  παρακάτω:

Μακεδονικοί  τάφοι  της  Βεργίνας, Ποικίλη  Στοά  στην  Αγορά  της  Αθήνας, Ολυμπία, Ακρόπολη

α. Στην …………………………..  και  στην ……………………… οι  ανασκαφές  έφεραν  στο  φως  αριστουργηματικά  αγάλματα  και  ανάγλυφα.

β. Οι ……………………………………….   είναι  γνωστοί  και  για  τις  θαυμάσιες  τοιχογραφίες  τους.

γ. Οι  πίνακες  μεγάλων  ζωγράφων  της  κλασικής  εποχής  στόλιζαν  την  ……………………………………

ΟΜΑΔΑ  Β

1. Να  συγκρίνετε  το  άγαλμα  της  κόρης  Φρασίκλειας  με  το  άγαλμα  της  Καρυάτιδας  του  Ερεχθείου  και  να  εντοπίσετε  τις  διαφορές.

       

2. Παρατηρώντας  τα  παρακάτω   αγγεία  να  παρουσιάσετε  τους  χώρους  από  τους  οποίους  αντλούσε  τα  θέματά  της  η  αγγειογραφία  κατά  την  κλασική  εποχή.

  3. Παρακάτω  σας  δίνεται  το  ρωμαϊκό  αντίγραφο ("Αθηνά  του  Βαρβακείου")  του  λατρευτικού  αγάλματος  της  θεάς  Αθηνάς  από  τον  ναό  του  Παρθενώνα. α)Πώς  παριστάνεται  η  Αθηνά  και  ποια  σύμβολά  της  αναγνωρίζετε; β)Ποιος  ήταν  ο  γλύπτης  του  πρωτότυπου (αρχικού) αγάλματος  και  από  τι  υλικά  ήταν  φτιαγμένο;

4. Να  παρατηρήσετε  τον  Δισκοβόλο  του  Μύρωνα  και  τον  κούρο  από  νεκροταφείο  της  Αναβύσσου   και  να  σημειώσετε  τις  διαφορές  τους.